درستیسنجی اظهارات لاریجانی درباره «برابری زن و مرد در جمهوری اسلامی برای تصدی مسئولیتها»
حضور زنان در عرصههای سیاسی ایران با محدودیتهای چندلایهای مواجه است. بخشی از این محدودیتها ناشی از قوانین تبعیضآمیز علیه زنان و بخشی ناشی از نگاه مردسالار در عرف سیاسی و اجتماعی است. با این حال در آستانه دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، علی لاریجانی رییس مجلس نهم و کاندیدای انتخابات آتی مجلس گفته است: «بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران زن و مرد با هم برای تصدی مسئولیتها برابرند، و زنان میتوانند در مجلس حضور داشته باشند و منعی نیز برای حضور اکثریت آنها وجود ندارد».
در دو دهه اخیر حضور اجتماعی زنان افزایش چشمگیری داشته است یکی از نمونههای آن قبولی نزدیک به ۷۰ درصد زنان به دانشگاههای ایران است در حالی که این رشد اجتماعی در دوره نهم مجلس شورای اسلامی نمود نداشت و از میان ۲۹۰ نماینده مجلس نهم، تنها ۹ نماینده زن در مجلس حضور داشتهاند که اغلب این نمایندگان وابسته به جناح اصولگرا و خود از حامیان اعمال محدودیتهای بیشتر علیه زنان بودند.
از سوی دیگر شواهد و قراین نشان میدهد که هرچند منع قانونی در میان نباشد اما نگاه مردسالار در عرف سیاسی و اجتماعی وجود دارد برای نمونه پس از انقلاب اسلامی تا به امروز هیچ زنی برای انتخابات مجلس خبرگان تایید نشده است.
حضور کمرنگ زنان در مجلس ایران نکتهای پنهان نیست و با بررسی نمایندگان زن در نه دوره مجلس شورای اسلامی میتوان به این نتیجه رسید که زنان با اینکه نیمی از جمعیت و جامعه ایران را تشکیل می دهند همواره حضور کمرنگی در مجلس داشتند و بیشترین تعداد نمایندگان زن فقط در مجلس پنجم بوده که تعداد نمایندگان زن به ۱۴ نفر میرسید.
همین امر سبب شد تا چندی پیش علی لاریجانی در دیدار با فراکسیون زنان مجلس از نمایندگان زن خواست تا طرحی برای افزایش تعداد زنان در مجلس ارایه کنند.
از آبان ماه سال جاری نیز تعدادی از فعالان حقوق زنان در ایران با راهاندازی «کمپین تغییر چهره مردانه مجلس» فعالیتی را برای ورود شمار بیشتری از زنان به مجلس آغاز کردند. «۵۰ کرسی برای زنان برابری طلب» در مجلس از جمله مطالبات فعالان حقوق زنان بوده است که با حمایت احزاب اصلاح طلب نیز مواجه شد.
در سوی دیگر اما مخالفتهای گستردهای با ورود تعداد بیشتری از زنان به مجلس توسط طیفهایی از اصولگرایان انجام شدهاست. از جمله روزنامه کیهان مدعی شد که «جامعه زنان ایران هدف پروژه آمریکایی- انگلیسی نفوذ» است و«تمركز بر سبد رای زنان و غربگرایان دموكراسیخواه» نیز از «پیشنهادات واسطههای دشمن به متحدان ایرانی» است.
غیر از مخالفتهای سیاسی بخشی از حاکمیت جمهوری اسلامی با حضور زنان در عرصههای سیاسی اجتماعی، قوانین تبعیضآمیز علیه زنان و عملکرد شورای نگهبان در ادوار مختلف انتخابات مجلس شورای اسلامی، انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات مجلس خبرگان نیز مانعی برای ورود زنان به مجلس است.
در جریان بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخابات مجلس دهم شورای نگهبان اغلب کاندیداهای زن را ردصلاحیت کرده است. رد صلاحیت کاندیداهای زن یکی از جمله موانعی است که به زنان اجازه ورود به مجلس را نمیدهد.
موارد متعددی از قانون اساسی و قانون مدنی در ایران بیانگر آن است که زن و مرد برای تصدی مسئولیتها در جمهوری اسلامی برابر نیستند به همین خاطر گفته لاریحانی «نادرست» ارزیابی میشود.