۱۳۹۴/۱۰/۲۰

درستی‎سنجی گفته مویدحسینی صدر درباره وجود «۶ میلیون بیکار» در ایران

Fact Checking Icons-Final-03

موید حسینی صدر نماینده خوی در مجلس شورای اسلامی در هفته نخست دی ماه طی نطق میان دستور در مجلس شورای اسلامی گفت: «بیش از ۶ میلیون بیکار در ایران وجود دارد».

مرکز آمار ایران براساس «نتایج آمارگیری نیروی کار-تابستان ۹۴»  اعلام کرده‌ است: «نرخ بیکاری جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر در کل کشور ۱۰/۹ درصد بوده است. این شاخص در بین مردان ۸/۹ درصد و در بین زنان درصد محاسبه ۱۹/۹ شده است». همچنین نتایج این آمارگیری بیانگر آن است که «چنانچه جمعیت فعال، ۱۵ ساله و بیش‌تر در نظر گرفته شود نرخ بیکاری ۱۰/۹ درصد است».

در این گزارش مرکز آمار ایران اما نشانی از «جمعیت بیکاران» و آمار دقیق آن نیست و با وجود اعلام نرخ بیکاری فصلی، این مرکز از اعلام جمعیت بیکاران به طور مرتب امتناع می‌کند.

بانک مرکزی نیز اعلام کرده که «نرخ بیکاری در سه ماهه نخست سال ۹۴ معادل ۱۰/۸ درصد بوده است». اما خبرگزاری تسنیم به استناد گزارش‌های مرکز آمار ایران می‌گوید که «تعداد شاغلان از ۲۲ میلیون و ۱۹۱ هزار و ۲۴۴ نفری در تابستان  ۹۲ به ۲۱ میلیون و ۸۶۰ هزار و ۸۳۶ نفر در بهار ۹۴» کاهش یافته است.

در اسفند ماه سال ۱۳۹۲ سالنامه روزنامه شرق به استناد آمارهای مرکز آمار ایران اعلام کرد «بر اساس گزارش‌های غیررسمی طی چند سال آینده ۵ میلیون جوان تحصیل‌كرده آماده به كار وارد بازار كار خواهند شد».

اما خبرگزاری ایرنا که خبرگزاری رسمی دولت است در بهار سال ۹۴ طی گزارشی درباره جمعیت فعال شامل شاغل و بیکار در ایران اعلام کرد که «بررسی آماری از نتایج نیروی کار بهار ۹۳ و ۹۴ نشان می‌دهد طی یک سال ۸۷۱ هزار و ۷۶۰ نفر به این جمعیت افزوده شده است». با توجه به نرخ بیکاری ۱۰/۸ درصدی، جمعیت بیکاران بیش از ۲ میلیون نفر می‌شوند.

به این ترتیب هیچ کدام از آمارهای رسمی از جمله مرکز آمار ایران وجود «۶ میلیون بیکار» را تائید نمی‌کنند. اما از طرف دیگر تردیدهایی نیز به این آمارهای رسمی وارد است. تعریف «اشتغال» به نظر مرکز آمار این است که «تمام افراد ده ساله و بیشتر در طول هفته قبل از آمارگیری، حداقل یک ساعت کار کرده باشند یا بنا به دلایلی بـه طور موقت کار را ترک کرده باشند» و علاوه براین، «کارکنان فامیلی بدون مزد»، «کارآموزان»، «محصلانی» که در هفته قبل از آمارگیری حداقل یک ساعت کرده‌اند و حتی «سربازان» را نیز «شاغل» محسوب می‌کند.

منابع غیررسمی، آمارهای چندمیلیونی برای بیکاران اعلام می‌کنند. برای نمونه موسی‌الرضا ثروتی نماینده‌ای که عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی است از جمله منابعی است که پیش از این اعلام کرده بود: «تعداد بیکاران هم اکنون بیش از ۵ میلیون نفر است و این میزان حدود دو برابر چیزی‌ است که از سوی مرکز آمار به عنوان جمعیت بیکاران اعلام شده است».

مسعود نیلی مشاور اقتصادی حسن روحانی نیز در یک مقاله اشتغال را «مهم‌ترین چالش سال‌های آینده» ایران ارزیابی کرده و نوشته است: «در یک دهه گذشته هفت میلیون و ۳۰۰ هزار نفر به جمعیت در سن کار کشور افزوده شده اما هیچ شغلی برای آنان ایجاد نشده است و بخش زیادی از این جمعیت خانه‌نشین هستند و بخش دیگری هم به ادامه تحصیل مشغول شده و ورود خود به بازار کار را به تعویق انداخته‌اند».

آمارهای رسمی، گفته موید حسینی صدر درباره «وجود ۶ میلیون بیکار» در ایران را تائید نمی‌کنند اما آمارهای غیررسمی متعددی از وجود بین ۵ تا ۷ میلیون بیکار خبر می‌دهند. به این ترتیب گفته موید حسینی صدر با وجود اینکه بخش‌های صحیحی در بطن خود دارد اما به دلیل عدم تائید توسط مراکز رسمی «نیمه‌درست» ارزیابی می‌شود.


  • درست–  گفته صحیح است و نکته‌ی مهمی از قلم نیافتاده است.
  • کم و‌بیش درست: گفته صحیح است ولی نیاز به توضیح و اطلاعات بیشتر دارد.
  • نیمه درست: گفته تا اندازه‌ای صحیح است ولی جزییات مهمی ذکر نشده مانده و یا مواردی خارج از متن اصلی بیان شده است.
  • کم‌و‌بیش‌ نادرست: گفته بخش‌های صحیحی در بطن خود دارد ولی فکت‌ها و نکات حیاتی‌ای را نادیده می‌گیرد که در غیر اینصورت تصور متفاوتی را القا می‌کرد.
  • نادرست: گفته صحیح نیست.
  • شاخ‌دار!: گفته نادرست و مضحک است.