آیا رد صلاحیتهای گسترده در راه است؟
شاید بتوان انتخابات مجلس دهم را یکی از مهمترین رویدادهای سیاسی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران نامید. با توجه به موضعگیریهایی که از سوی جریانهای سیاسی حاکم در ایران صورت میگیرد میتوان گفت این انتخابات از اهمیت بسیار زیادی برای جناحهای سیاسی برخوردار است.
بسیاری از احزاب، گروهها و چهرههای سیاسی با انتشار بیانیه از تمامی نیروهایی که واجد شرایط جهت کاندیداتوری هستند دعوت کردند و همین موضوع موجب شد که میزان ثبتنام کاندیداها مجلس و خبرگان افزایش چشمگیری داشته باشد. اما طیف تندرو اصولگراها در ایران از چنین نامنویسیهای گستردهای ابراز نگرانی کردند.
احمد جنتی، امام جمعه موقت تهران در خطبههای نماز جمعه ۴ دی از تعداد بالای ثبتنام شدگان برای انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان انتقاد کرد. جنتی درباره کاندیداهای مجلس شورای اسلامی نیز خاطرنشان کرد که نباید انتخاب کاندیداها را به مردم واگذار کرد.
چنین موضعگیریهایی نشاندهندهی نگرانی جناح تندرو اصولگرا و نیروهای نزدیک به آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی است. موضوع رد صلاحیتها در انتخابات گذشته نیز وجود داشته و موضوع تازهای نیست. در انتخابات مجلس هفتم و هشتم شاهد رد صلاحیتهای گسترده کاندیداها بودیم و هر شخصی که نزدیک به اصلاح طلبان و منتقدین دولت احمدینژاد بود از رقابت بازماند.رد صلاحیتهای گسترده به دلیل نظارت استصوابی شورای نگهبان همیشه وجود داشته است و نباید تعجب کرد اگر اینبار هم شاهد چنین رد صلاحیتهایی باشیم.
اما دلیل نگرانی اصولگرایان تندرو از افزایش کاندیداها چه میتواند باشد؟ به این دلیل که هر میزان شورای نگهبان رد صلاحیت کند، همچنان امکان عبور چهرههای کمتر شناخته شده و مستقل از فیلتر این شورا وجود دارد و بعد از این مرحله به احتمال زیاد اصلاحطلبان و اعتدالگرایان با توجه به مقبولیت بیشتر در جامعه و پایگاه اجتماعی منسجمتر این نیروها را جذب خواهند کرد و در لیست خودشان قرار میدهند. همین موضوع امکان تصاحب کرسیهای زیادی از مجلس توسط اصلاحطلبان و اعتدالگرایان (نیروهای نزدیک دولت) را افزایشخواهد داد. با توجه به سابقهی حاکمیت در بحث رد صلاحیتهای گسترده کاندیداهای انتخاباتی و اینکه طرح بحث هزینه برای حاکمیت به دلیل رد صلاحیتهای گسترده، اینگونه به نظر میرسد که حاکمیت ترسی از طرح چنین موضوعاتی ندارد.
در این انتخابات برای اولین بار شاهد حضور گسترده زنان و جوانان هستیم و جناحهای اصلاحطلب و اصولگرا اینبار تمامی نیروهای جوان خود را جهت حضور در انتخابات دعوت و از آنها حمایت میکنند، این موضوع در گذشته سابقه نداشته و بیشتر جناحهای سیاسی بر روی چهرههای شناخته شده سرمایهگذاری میکردند.
اکثر اعضای جوان و زنان دو حزب ندای ایرانیان و اتحاد ملت ایران اسلامی که واجد صلاحیت برای کاندیداتوری در انتخابات بودند، به صورت یکپارچه در سراسر کشور جهت نامنویسی در انتخابات مجلس شورای اسلامی اقدام کردند. در جریان این نامنویسیها، بسیاری از چهرههای سیاسی شناختهشدهتر به منظور حمایت آنها همراهی میکردند.
اینبار نیروهای سیاسی قدیمی بیشتر نقش حمایتکننده را ایفا کردهاند و میدان را جهت حضور جوانان و زنان در انتخابات پیشروی فراهم کردند، اگر حاکمیت این فرصت را مغتنم شمارد و بتواند فضا را جهت حضور نیروهای جوان در مجلس فراهم کند شاید بتوانیم شاهد مجلسی پویا و متخصصتری باشیم. اما حضور نیروهای جوان در بیشتر اوقات موجب نگرانی مسئولین حکومتی بوده است و شاید این نگرانی از ترس حذف شدن یا واگذاری عرصه سیاسی به نیروهای جوانتر باشد.