بازتاب رد صلاحیت‌ها در توئیتر در یک ماه گذشته
بازتاب رد صلاحیت‌ها در توئیتر در یک ماه گذشته
کمتر از یک ماه تا انتخابات مجلس دهم و مجلس خبرگان مانده و یکی از پدیده‌های مؤثر و مهم این انتخابات تا به‌حال به تأیید بسیاری از ناظران نقش ِ« شبکه‌های اجتماعی» است. شبکه‌هایی همچون تلگرام و توئیتر در این انتخابات ابزاری بوده‌اند برای بازتاب اخبار مهم شوخی و جدی انتخابات در بین توده‌های مردم. به همین دلیل بررسی بازتاب شبکه‌های اجتماعی مثل توئیتر که امکان نگاه دقیق‌تر به آمار مطالب آن را فراهم می‌کند از اهمیت ویژه‌ای در این انتخابات برخوردار است و ما در این نوشته به بازتاب رد صلاحیت‌ها در توئیتر در یک ماه گذشته می‌پردازیم و آمارهای مختلفی را بررسی می‌کنیم.
از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی یعنی از اول ژانویه تا ۳۱ ژانویه ۲۰۱۶ (۱۱ دی تا ۱۱ بهمن ۱۳۹۴) ۱۵،۲۲۹ توئیت در مورد رد صلاحیت‌ها ثبت شده است. در این بازه عمدتاْ به سه موج هیجانی بازخورد ردصلاحیتها بر خوردیم که اولی با ۸۷۶ پست مربوط به اخبار رد صلاحیت‌ها در هیأت‌های اجرایی است، دومی به شروع رد صلاحیت‌های مجلس و خبرگان توسط شورای نگهبان برمی‌گردد که ۳۳۷۷ پست را شامل می‌شود و سومی با ۱۳۰۴ پست مربوط به بازخورد به رد صلاحیت حسن خمینی در مجلس خبرگان پس از گمانه‌زنی‌های فراوان است.
ترکیب سنی و جنسیت بخشی از کل توئیت‌ها برای نرم افزار مورد استفاده قابل دسترسی بود که در زیر مشاهده می‌کنید. در این ترکیب آنچه که جالب است حضور غالب مردها و متولدین دهه‌ی پنجاه شمسی است. البته در کنار آنها حضور ضعیف متولدین دهه‌ی هفتادی‌ها هم به چشم می‌خورد ولی حضور متولدین دهه‌ی شصت در توئیت‌هایی با موضوع رد صلاحیت‌ها بسیار ناچیز دیده شد. اگرچه بخشی از این موضوع ممکن است به علت خطای آماری نرم‌افزار اتفاق افتاده باشد زیرا که ۱۲٪ کل توئیت‌ها و نزدیک به ۲۰۰۰ توئیت از کل ۱۵هزار توئیت بررسی شده‌اند.
نمودار زیر هم به میزان تأثیرگذاری احتمالی و پتانسیل ٍ دیده‌شدن توئیت‌ها می‌پردازد. در دنیای آماری شبکه‌های اجتماعی بخصوص توئیتر میزان دسترسی خود سنجه‌ی آماری قابل توجهی است زیرا همه‌ی مطالب شبکه‌های اجتماعی لزوماْ خوانده و دیده نمی‌شوند. بر طبق آماری که از اثر عبارت «رد صلاحیت» به‌دست آوردیم، به علت بازتوئیت‌های متعدد حداکثر میزان دسترسی این توئیت‌ها در طول مدت یک ماه گذشته به چیزی بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون رسیده بود.
نمودار بسیار جالب بررسی موضوعی رد‌صلاحیت‌شده هاست که توسط نرم‌افزار در شناسایی و تفکیک کردن واکنش‌ها به رد صلاحیت‌ها شکل گرفته است. موضوع برخی از واکنش‌ها، اعتراض شخصیت‌ها و به خصوص رئیس جمهور ایران حسن روحانی به رد صلاحیت‌ها بود.
در این نمودار مشاهده می‌شود که اعتراض حسن روحانی به موج اول و سوم رد صلاحیت‌های هیأت‌های اجرایی در اوایل ژانویه و مربوط به رد صلاحیت حسن خمینی با تأخیر و کمرنگ تر بازتاب داشته اند. در حالیکه واکنش به اعتراض روحانی در موج اصلی رد صلاحیت‌ها توسط شورای نگهبان به‌موقع و تقریباْ هم‌زمان و ادامه دار صورت گرفته و این طور به ذهن متبادر می‌کند که اعتراض روحانی نیز با نوعی آمادگی قبلی رخ داده است.
در نهایت به مثال‌هایی از بازخوانی پست‌هایی با بیشترین بازتوئیت‌ها می‌رسیم.
اگرچه ردصلاحیتها موضوع تازه‌ای در انتخابات‌های گذشته و پیش روی جمهوری اسلامی نیستند ولی بدون شک، پرونده‌ی شبکه‌های اجتماعی برای انتخابات مجلس ۹۴ تیترش «رد صلاحیت‌های گسترده» است. جناح چپ و راست و شخصیت‌های مشهورمستقل همه از زیر تیغ رد صلاحیت‌های شورای نگهبان گذر کرده‌اند و واکنش‌های «نجومی» (viral) به آن در شبکه‌های اجتماعی مثل توئیتر نشان از غافل‌گیر شدن خواص و عموم از آن می‌باشد. صادق زیباکلام تحلیل‌گر اصلاح‌طلب در مصاحبه‌ای می‌گوید: « من پیش‌تر برای این انتخابات رد صلاحیت شدیدی را پیش بینی کرده بودم و آن را به ریختن نامزدها از فیلتر شورای نگهبان همچون برگ خزان تشبیه کرده بودم، ولی باید گفت که این رد صلاحیت‌ها حتی از آن چیزی که من فکر می‌کردم شدیدتر است.» باید دید واکنش عمومی به رد صلاحیت‌ها در نهایت و در روز رأی‌گیری منجر به بی انگیزه شدن مردم برای مشارکت بر سر صندوق‌ها می‌شود، یا اینکه در صحنه‌ی سیاسی غافل‌گیری دیگری به وقوع خواهد پیوست؛ ولی این بار این مردم هستند که بازی‌گران سیاسی مثل شورای نگهبان را شگفت‌زده خواهند کرد.
پایان.